O tym, że jest pyszny, wiemy od dziecka. O tym, że może być naturalnym lekarstwem, dowiadujemy się nieco później. A kiedy właściwie zdobywamy wiedzę o tym jak przechowywać miód? Im szybciej, tym lepiej, bo odpowiednie przechowywanie miodu jest kluczowe dla jego niezwykłych właściwości.
Miód to jedna z najbardziej niesamowitych substancji na świecie. Powstaje w procesie przetwarzania przez pszczoły i niektóre błonkówki nektaru roślin miododajnych. Jego właściwości prozdrowotne znane są już od wieków. By jak najdłużej je zachować warto wiedzieć jak przechowywać miód w odpowiedni sposób.
Miód – tajemnica płynnego złota
Zanim jednak do nich przejdziemy, kilka słów o samej niesamowitej substancji. Choć w sklepach spotkać można różne rodzaje miodu, każdy z nich ma naturalne właściwości przeciwutleniające. Miód manuka, uważany za najzdrowszy na świecie, posiada wysoką zawartość związku o nazwie methylglyoxal. Jest on odpowiedzialny za właściwości bakterio, wiruso i grzybobójcze, które w mniejszej skali ma właściwie każdy miód.
Dobre, bo polskie
Również nasze polskie miody pozytywnie wpływają na funkcjonowanie układu pokarmowego, regulują florę bakteryjną jelit, łagodzą refluks i zgagę. Wspomagając organizm w walce z drobnoustrojami przyczyniają się do poprawy odporności, a w trakcie przeziębienia łagodzą stany zapalne gardła, zatok oraz błony śluzowej nosa.
Lekarstwo prosto z natury
Antybakteryjne właściwości miodu to zasługa substancji o nazwie nadtlenek wodoru. Powstaje on w wyniku utleniania się glukozy do kwasu glukonowego, które zachodzi pod wpływem działania zawartego w ślinie pszczół enzymu – inwertazy. Miód konserwują również znajdujące się w nim flawonoidy. Mają one naturalne właściwości przeciwutleniające i grzybobójcze.
Nie tylko do jedzenia
Dzięki swoim antybakteryjnym właściwościom oraz zawartości przeciwutleniaczy miód jest chętnie wykorzystywany nie tylko w branży spożywczej, ale także kosmetycznej. Kremy, odżywki czy maseczki z jego dodatkiem to coraz bardziej popularne kosmetyki, które idealnie wpisują się w nurt ekologii i powrotu do natury.
Wiecznie dobry?
Najstarszy miód, znaleziony w dzbanie glinianym, datowany jest na 5500 lat. Odkryto go w okolicach Tbilisi i choć stracił swój niepowtarzalny aromat, według badań naukowców wciąż nadawał się do spożycia.
I choć prawdziwy miód ma naprawdę niesamowicie długą trwałość, mimo wszystko lepiej zjeść go nieco szybciej.
Jak przechowywać miód?
Jeśli zastanawiasz się jak przechowywać miód pamiętaj przede wszystkim o tym, żeby bezwzględnie unikać przechowywania miodu naturalnego w miejscu, w którym będzie narażony na działanie promieni słonecznych. Powinien być również przechowywany w odpowiedniej temperaturze i pojemniku. To główne trzy czynniki, które wpływają na smak i stan przechowywanego miodu.
Temperatura optymalna
Idealna temperatura do przechowywania miodu to między 8 a 10 stopni Celsjusza. Dzięki niej łatwiej o zachowanie ciekłej postaci miodu. W wyższej temperaturze, od około 17-18 stopni Celsjusza, zaczyna tworzyć się tzw. krupiec. Krupiec to nic innego niż skrystalizowany miód.
Proces krystalizacji miodu jest całkowicie naturalny. W żaden sposób nie obniża jakości miodu, a wręcz przeciwnie – potwierdza jego dobre i naturalne pochodzenie, ulega mu jedynie naturalny miód.
Proces krystalizacji zachodzi w miodach w różnym czasie, w zależności od ich rodzaju. Miód rzepakowy krystalizuje się od razu w całej masie, w innych można obserwować stopniową krystalizację, rozpoczynająca się od dolnych warstw.
W takim przypadku można co jakiś czas miód przemieszać. Pozwoli to zachować jednolity wygląd i konsystencję miodu.
Z ciała stałego w ciecz
Czy krystalizacja miodu to proces odwracalny?? Jak najbardziej! Choć jest to proces, który wymaga cierpliwości i precyzji. To od nich będzie zależeć, czy miód nie straci swoich właściwości.
Słoik lub pojemnik ze skrystalizowanym miodem należy wstawić do ciepłej wody. Nie może być zbyt gorąca – maksymalna temperatura to 40 stopni Celsjusza. W wyższej Tmiód straci zbyt dużo składników odżywczych. Przy zbyt wysokich temperaturach w miodach dochodzi do nieodwracalnych zmian. Dlatego warto zastanowić się, czy koniecznie musimy mieć miód w płynnej postaci.
Miody dobrze znoszą przechowywanie w spiżarniach i piwnicach. Jeśli jednak będziemy go trzymać w kuchennej szafce, warto wybrać tą oddalona od wszelkich źródeł ciepła. W temperaturze wyższej niż 20 stopni zmieniają się właściwości miodu. Staje się on ciemniejszy, osłabia się aktywność enzymów, zmieniają się proporcje cukrów. Zmniejszają się również zdrowotne właściwości tej niezwykłej substancji.
Pojemnik odpowiednio dobrany
W przechowywaniu miodu niezwykle ważny jest również dobór odpowiedniego pojemnika do przechowywania. Jak przechowywać miód, by jak najdłużej zachować jego walory?
Szkło
W znakomitej większości miody sprzedawane są w szklanych opakowaniach. Z reguły nie zaleca się przelewania miodu – lepiej sprawdzi się używanie oryginalnego pojemnika. Jeśli jednak z jakiegoś powodu chcemy go zmienić, idealnym rozwiązaniem będzie najzwyklejszy szklany słoik. Pod warunkiem, że jest dokładnie umyty i szczelny.
Tworzywa sztuczne
Większe ilości miodu, wykorzystywane np. w gastronomii, często sprzedawane są w pojemnikach plastikowych. Jeśli zdecydujemy się na takie rozwiązanie w domu, warto zwrócić uwagę na to, by był to szczelny pojemnik wykonany z dobrej jakości tworzywa sztucznego.
Bezpieczniejsze będzie z pewnością przechowywanie miodu w porcelanowych pojemnikach, które podobnie jak szkło w żaden sposób nie wpłyną na smak czy wartość miodu.
Metal
Nie zaleca się natomiast trzymania żadnego rodzaju miodu w pojemnikach metalowych. Ten sposób przechowywania miodu sprawi, że w dość szybkim czasie zyska on metaliczny posmak. Smak miodu zmieni się trwale i nieodwracalnie.
Przede wszystkim szczelność
Niezależnie od tego, na jaki pojemnik się zdecydujemy, najważniejsze, by był on szczelnie zamknięty. Produkty pszczele charakteryzują się wysoką higroskopijnością – chłoną z otoczenia zarówno wilgoć, jak i wszelkie zapachy. A to z kolei sprzyja rozwojowi drożdży wywołujących proces fermentacji.
Ach ta fermentacja
Choć miód należy do najbardziej stabilnych naturalnych pokarmów, czasem zdarza się napotkać na miody sfermentowane.
Na ich powierzchni pojawiają się skrystalizowane grudki i piana, zmienia się też ich smak i zapach, którzy przypomina drożdże i piwo. Ponieważ w górnych warstwach przeważa fruktoza, to właśnie na górze słoika najszybciej można zauważyć zachodzące zmiany.
Sfermentowany miód to najczęściej miód zbierany wczesną wiosną i późnym latem, oraz ten źle przechowywany, do którego przedostała się wilgoć.
Ze względu na wysoka zawartość aminokwasów i cukru często fermentuje miód rzepakowy. Zbyt wcześnie zebrany i zamknięty szczelnie w słoiku, rośnie jak ciasto drożdżowe i może nawet wylać się z naczynia, w którym jest przechowywany.
Nie wyrzucaj, wykorzystaj!
Choć sfermentowany miód nie zachęca do spożycia, można go z powodzeniem wykorzystać je jako środek słodzący do domowych nalewek.
Pszczelarze podgrzewają go do temperatury 80 stopni, by zginęły drożdże, a następnie podkarmiają nim pszczoły.
Ostrożnie z łyżeczką
Procesowi fermentacji miodu sprzyja również jego nieodpowiednie nabieranie.
Do nabierania miodu powinno się używać wyłącznie drewnianych łyżeczek, noży lub specjalnych nabieraków o bardzo charakterystycznym kształcie. Jeśli chcemy zanurzyć w miodzie użytą wcześniej łyżeczkę, warto się upewnić, czy nie ma na niej innych substancji. Jeśli tak, lepiej wymienić ja na czystą lub opłukać pod ciepłą wodą. Dzięki temu unikniemy zanieczyszczenia miodu i zmniejszymy ryzyko fermentacji.
Lodówka – idealna miejscówka
Biorąc pod uwagę wszystkie powyższe podpowiedzi jak przechowywać miód, możemy śmiało stwierdzić, że najlepszym miejscem do jego przechowywania jest lodówka. Zwłaszcza, jeśli mamy nieco większe zapasy, a nie dysponujemy spiżarnią lub piwnicą.
Miód pszczeli przechowywany w lodówce w szklanym słoiku najdłużej zachowa przydatność do spożycia. Nie dosięgną go tam promienie słoneczne, a optymalna temperatura pomoże wydłużyć trwałość miodu.
Koniecznie należy jednak pamiętać, że oprócz tendencji do chłonięcia zapachów miód posiada również właściwości higroskopijne, więc zaleca się trzymanie go w szczelnych pojemnikach.
Warto również zwrócić uwagę na to, by miód nie był przechowywany w środowisku o zbyt niskiej wilgotności. Wtedy pojawia się ryzyko, że miód stanie się nadmiernie suchy.
A gdyby tak miód mrozić?
Teoretycznie nic nie stoi na przeszkodzie, żeby miód zamrozić. Zwłaszcza, jeśli planujemy przechowywać go dłużej niż kilka miesięcy.
Miód przechowywany w temperaturze poniżej 0 stopni Celsjusza będzie mieć dłuższy termin przydatności do spożycia, ponieważ zachodzące w nim procesy chemiczne ulegną spowolnieniu. Wydłuży się również czas krystalizacji.
I choć niestety mrożenie nie pozostaje bez wpływu na właściwości miodu, zamrożony miód będzie znacznie trwalszy niż ten przechowywany w kuchennej szafce w temperaturze pokojowej.
Jeśli będziemy chcieli użyć zamrożonego miodu, należy się do tego przygotować znacznie wcześniej. Miód należy stopniowo i bardzo powoli – najpierw w lodówce, a potem w temperaturze pokojowej.
Ach te temperatury!
A na zakończenie jeszcze jedna, bardzo ważna porada dotycząca miodu. Jeśli lubicie słodzić nimi herbatę lub inne ciepłe napoje, pamiętajcie, żeby nie wkładać miodu do filiżanki czy kubka z bardzo gorąca wodą.
Po zanurzeniu we wrzącej lub mocno ciepłej wodzie miód trafi właściwie wszystkie wartości odżywcze.